انتقاد به وجود مقدس امام زمان
من در این سخنرانی مطلقا به لحاظ اعتقادی سخن نمی‌گویم یعنی بحثم این نیست که کسی به نام مهدی امام زمان وجود دارد، وجود ندارد، بعدا ظاهر خواهد شد، ظاهر نخواهد شد، برای اینکه من اعتقاد به چنین چیزی را اساسا برایش مدخلیتی در ایمان قائل نیستم شما فکر کنید اصحاب پیامبر در زمان ایشان هیچ کدام اعتقادی به امام زمان و امام غایب نداشتند. همه هم مسلمانان خوبی بودند آنهایی هم که در رکاب پیامبر شهید شدند حتما در بهشت‌اند. این نود درصد مسلمانان که اهل سنت‌اند به امام زمان و مهدی غایب و این‌ها اعتقادی ندارند اما در مسلمانی و در ایمانشان هیچ خلل و نقصانی نیست. بنابراین اعتقاد به امام زمان اصلا ضروری دین نیست؛ رکن دین نیست؛ از ارکان دین نیست. اگر کسی به این نتیجه رسید که چنین چیزی واقعیت دارد ایمان می‌آورد اگر به نتیجه نرسید که سکوت می‌کند و آن هم مقبول خداوند است.
قصۀ امام زمان یک قصۀ اعتقادی است. وقتی می‌گوییم اعتقادی، یعنی ما به لحاظ تاریخی قدرت اثباتش را نداریم آن طوریکه موجودیت یک کسی مثل پیامبر اسلام به لحاظ تاریخی محرز است. یعنی مسلمان و نامسلمان وقتی که به شواهد تاریخی مراجعه می‌کند درمی‌یابد که چنین کسی آمده و چنان آثاری از خودش به‌جا گذاشته و از دنیا رفته است. در مورد امام اول هم همینطور است در مورد امام ششم شیعیان امام جعفر صادق هم همین طور است اما به امام دوازدهم که شما می‌رسید تاریخ بسیار تاریک است یعنی جز اینکه شما از پیش اعتقاد داشته باشید به چنین چیزی، نمی‌توانید با شواهد تاریخی اثبات کنید که چنین کسی به دنیا آمده، چند سال زیسته و غایب شده! ما چنین شواهد تاریخی نداریم برای اینکه خود شیعیان معتقدند که اولا در ظاهر شکم مادرش نشانی از حاملگی نبوده، و وقتی که به دنیا آمده ۵ سال از دید مردم مخفی بوده و بعد هم برای همیشه غایب شده! خب چنین کسی را شما نمی‌توانید به لحاظ تاریخی شواهدی نشان بدهید که به شما بگوید که او اصلا در این دنیا بوده یا نبوده!
سروش، اقبال لاهوری و مهدویت، دقیقه ۵۹:۲۷، برداشت آزاد
انتقاد به مسجد جمکران